چند نکته از رمانِ

« درهای آسمان به روی زمین باز می­شوند»

اثر برجسته­ی استاد گرامی «سیاوش رحیمی»                                              «مسلم داداشی»

رمان درهای آسمان به روی زمین باز می­شوند از جمله آثار فاخری ست که از آن می­توان به عنوان یک رمان تکنیکی نام برد. این رمان هفتصدو چند صفحه­ای که با محوریت شناساندن شخصیت شهید مهدی باکری به نسل جوان امروز به رشته­ی تحریر درآمده، زبان و لحن متفاوتی برای بیان آنچه می­خواهد بگوید دارد. «روزبه رستگار» راوی داستان که گرایش چپی نیز دارد با بازگو کردن خاطرات خود با مهدی باکری و سایر دوستانش در دوران دانشجویی زمان قبل از انقلاب و دوران جنگ تحمیلی، داستان را روایت می­کند. با زاویه­ی دید دوم شخص که مخاطبش مهدی باکری ست. لحن راوی پر احساس و تاثیرگذار است و به اثر داستانی حال و هوایی  خاص بخشیده که می­تواند خواننده را علی­رغم حجیم بودن رمان تا انتها با خود بکشاند.

پرداخت داستانی

ـ توصیف­ها علاوه بر این که عینی نویسی داستان کلاسیک را داراست، از ذهنی نویسی داستان به سبک مدرن نیز بهره­ی موثری جسته. نویسنده با پرداخت به درونگری­ها و دغدغه­های روحی و روانی شخصیت­های اصلی داستان و تحلیل­های فلسفی روانشناسی و انتقادی راوی از اثر خویش یک رمان شحصت محور ساخته. لحظه­پردازی­ها بسیار دقیق است. تمام حس­ها به مخاطب منتقل می­­شود. استفاده از تمام حواس پنجگانه فضای داستان را سینمایی کرده و حس­های درونی، عاطفی شخصیت­ها، نثر داستانی را بسیار روان و تاثیرگذار ساخته است. از توصیف­های پنهانی یا جاندار انگاری نیز استفاده­های موثری شده است.

طرح داستان؛

ـ در نحوه­ی روایت داستان و چینش اجزا و مواد داستان یک نوع ساختار شکنی خاصی دیده می­شود. داستان دو خطی آنگونه که مخاطب انتظار دارد پیش نمی­رود. حرکت داستان روایت فرم­های خاطره­گونه­ای از زمان گذشته است. در خود گذشته هم زمان مجازی خاصی دیده می­شود. زمان مجازی یک پرش به آینده می­کند و روایت اتفاقات افتاده در زمان آینده از زبان راوی که در زمان حال از گذشته روایت می­کند یک نوع ساختار شکنی خاصی به داستان بخشیده که خواننده احساس می­کند که یکی تمام صفحات رمان را پس و پیش کرده که اینگونه ترتیب و توالی اتفاقات و رویداهای داستان، زاویه­ی روایت، نقاط عطف، گره­ها، درام و... تحت تاثیر قرار گرفته  و این را تنها می­توان چینش هنرمندانه­ی نویسنده در انتخاب شیوه­ی روایت داستان خود دانست.

کشمکش و درام

ـ درام یا تقابل نیروهای خیر و شر داستان، در اینجا با درگیر کردن انواع شخصیت­ها با افکار و عقاید متفاوتشان با یکدیگر  پیش می­رود  و این در اصطلاح درام شخصیت محور گفته می­شود. نویسنده با خلاقیت خود بیشترین استفاده را از عناصر درگیر کننده  کرده.  عناصر درگیر کننده عقاید شخصیت­هاست و به تبع آن داستان از درام مضمون­گرا که بیشتر حالت تبلیغی و سفارشی دارد نجات پیدا کند و به درام متعالی و شخصیت محور تبدیل شود.

ـ نوع درگیری؛ تقابل انسان با انسان است و درگیری­ها بیشتر ذهنی­ست و جنگ بر سر اعتقادات است. شخصیت­های خاکستری اتحاد ندارند و در این راه حتی جانشان را نیز از دست می­دهند. تنها شخصیت تحول یافته روزبه رستگار راوی داستان است که در کنار شخصیت آرمانگرا با دشمن خارجی می­جنگد.

شخصیت پردازی و شخصیت­های رمان؛

ما با پنج شخصیت که نسبت به سایر کاراکترها و تیپ­ها بیشتر در رمان حضور دارند، مواجه هستیم. مولفه­های شخصیت پردازی داستان کلاسیک از جمله ویژگی­های ظاهری، اعمال شخصیت­ها و درونگری­ها کاملا مشهود است و اگر از منظر شخصیت پردازی مدرن نگاه کنیم، ما با انبوهی از دغدغه­های درونی و آرزوهای تحقق نیافته­ی شخصیت­ها روبرو هستیم.

                                                                                                                   ادامه دارد.